Súdwest-Fryslân
Gemeente Súdwest-Fryslân
Marktstraat 8, 8601 CT Sneek
Postbus 10.000, 8600 HA Sneek
sudwestfryslan.nl
140515
Monumentenlijst
In de gemeente Súdwest-Fryslân is rijk aan rijksmonumenten, oorlogsmonumenten en gemeentelijke monumenten. Beschermde monumenten zijn bijvoorbeeld kerken, stadhuizen, boerderijen, molens en aan het water gerelateerd erfgoed zoals vaarten, sluizen, gemalen, bruggen en scheepswerven.
Beschermde stads- en dorpsgezichten
De gemeente Súdwest-Fryslân kent 20 rijksbeschermde stads- en dorpsgezichten:
Rijksbeschermde stadsgezichten
Rijksbeschermde dorpsgezichten
Gemeentelijke Beschermde dorpsgezichten: Allingawier, Greonterp, Molkwerum, Sandfirden, Scharnegoutum, Tirns, Uitwellingerga en Westhem. We willen de historische eigenheid en kracht van deze dorpen stimuleren en behouden.
Archeologie in Súdwest-Fryslân
Ook archeologie valt onder de Monumentenwet. In Súdwest-Fryslân zijn 301 terreinen van (zeer hoge) archeologische waarde. Opvallend is de grote hoeveelheid (huis)terpen. In de gemeente is één wettelijk beschermd archeologisch monument: de funderingsrestanten van een oude stinsplaats in Arum. De gemeente Súdwest-Fryslân maakt gebruik van de Friese Archeologische Monumentenkaart Extra (FAMKE).
Hierin kunt u nagaan of er bij bouw- en aanlegactiviteiten archeologisch onderzoek nodig is. Daarnaast geeft dit systeem naast de verwachte aanwezige waarden in Fryslân ook advies hoe om te gaan met het bodemarchief. Dit is belangrijk als er plannen worden gemaakt waarin (mogelijke) archeologie in de bodem bedreigd wordt.
Monumentenzorg Súdwest-Fryslân
De gemeente Súdwest-Fryslân zet zich in om het erfgoed van de gemeente op duurzame wijze te behouden voor de toekomst. De adviseurs stellen beleid op met betrekking tot monumenten en erfgoed in de gemeente en vormen het bevoegd gezag. wilt u meer weten over het erfgoedbeleid van de gemeente Súdwest-Fryslân?
Duurzaam monument
Nederland heeft zichzelf als doel gesteld in 2050 klimaatneutraal te zijn. Dit betekent onder andere dat huizen en andere gebouwen duurzaam verwarmd moeten worden. Het Duurzaam Bouwloket Súdwest-Fryslân helpt inwoners met vragen over verduurzaming.
Duurzaamheidsadvies
- Wilt u meer weten over de mogelijkheden voor uw monument? Doe de Zelfscan Duurzaam Monument.
- Het Restauratiefonds biedt een vergoeding aan voor een deel van de kosten van een duurzaamheidsadvies voor uw monument.
- Heeft u een rijksmonument? Mogelijk kunt u dan deelnemen aan het Ontzorgingsprogramma Verduurzaming Monumenten.
Subsidie
- Met de Investeringssubsidie duurzame energie en energiebesparing (ISDE) kunnen woningeigenaren subsidie aanvragen voor de aanschaf van een zonneboiler, een warmtepomp, aansluiting op een warmtenet en isolatiemaatregelen.
Financiering
- Als woningeigenaar kunt u het verduurzamen van uw woning de Energiebespaarlening aanvragen. Met de lening kunt u minimaal €1.000,- en maximaal €65.000,- lenen. Van de Provincie Fryslân krijgt u 0.5% korting op de rente van de Energiebespaarlening. Deze korting is er voor alle woningeigenaren in Fryslân. De hoogte van de korting is afhankelijk van de looptijd van uw lening.
- Bent u eigenaar van een rijksmonument en gaat u verduurzamen? Dan kunt u gebruik maken van de Duurzame Monumenten-lening.
Onderhoudssubsidie
De gemeente Súdwest-Fryslân stelt een eenmalige subsidie beschikbaar voor eigenaren van gemeentelijke monumenten, kleine initiatieven in beschermde stads- en dorpsgezichten, karakteristieke panden, kerken, inspecties en molens en unieke objecten. Wilt u meer informatie? Bekijk dan paragraaf 7.1 Cultureel Erfgoed van de Subsidieregelingen van gemeente Súdwest-Fryslân.
Woonhuissubsidie
Particuliere eigenaren van rijksmonumenten met een woonfunctie, kunnen jaarlijks tussen 1 maart en 30 april een aanvraag indienen voor een instandhoudingssubsidie. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed behandelt de subsidieaanvraag en kent deze toe. Deze subsidie is bedoeld voor kosten van reguliere onderhoudswerkzaamheden aan monumentale onderdelen van het rijksmonument, zoals gevelherstel of schilderwerk aan de buitenzijde van het pand.
Subsidieregeling instandhouding monumenten (Sim)
Ieder jaar kan van 1 februari tot en met 31 maart de Subsidieregeling instandhouding monumenten (Sim) aangevraagd worden voor rijksmonumenten die van oorsprong geen woonhuis zijn, zoals een kerk, molen of fabriek. Ook groene en archeologische monumenten vallen onder deze subsidieregeling.
Financiering
Gaat u aan de slag met uw monument?
Het Restauratiefonds kan u wellicht helpen aan een passende financiering om uw monument te onderhouden, restaureren, verduurzamen en/of herbestemmen.
Omgevingsvergunning
Bezit u een beschermd monument in de gemeente Súdwest-Fryslân? Dan bent u eigenaar van een bijzonder stukje historie. Een oud pand vraagt soms om aanpassingen. Of u nu wilt verbouwen, vernieuwen of iets wilt herstellen. Bij een monumentaal pand heeft u vaak een vergunning nodig. Controleer dit altijd vooraf.
Beschermde stads- en dorpsgezichten
De bescherming van stads- en dorpsgezichten is geregeld in het bestemmingsplan en de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo). Voor panden binnen het beschermd stads- of dorpsgezicht gelden andere regels voor vergunningsvrij bouwen. Dit geldt zowel voor monumenten als niet-monumenten.
Heeft u verbouwplannen?
Geschiedenis Súdwest-Fryslân
De gemeente ligt op een overgangsgebied tussen het Friese laagveengebied en het zeekleigebied. De karakteristieke terpbebouwing vind zijn oorsprong in de prehistorie. Vanaf de Middeleeuwen ontstaat het kenmerkende Friese landschap met de verkaveling van de waterlopen, lokale dijken, vele vaarten en meren. De oudste stad in het gebied is Stavoren. Deze stad ontstond zo'n 300 jaar v.Chr. ontstaan langs een waterloop. In de Frankische tijd was het de hoofdplaats van Zuidergo. Een groot aantal andere dorpen en woonkernen ontstaan rond het begin van de jaartelling. De huidige steden, dorpen en buurtschappen zijn echter in de Middeleeuwen ontstaan.
Historische verenigingen en stichtingen
- Stichting Histoarysk Wurkferbân Gaasterlân
- Stichting Dorpsbehoud Lemsterland
- Histoarysk Wurkferbân Wûnseradiel
- Stichting Ald Makkum e.o. (Wûnseradiel)
- Stichting Bolswards Historie
- Vereniging Historisch Sneek en omstreken
- Stichting Oud Sneek
- Oudheidkundige Vereniging Warkums Erfskip
- Stichting tot Behoud van Monumenten in de gemeente Súdwest-Fryslân
- Oud Stavoren zet zich in om onbekende geschiedenis van de oude stad Stavoren te ontrafelen en zichtbaar te maken
Meer monumenten informatie
- Cultuur en Erfgoed in de gemeente Súdwest-Fryslân
- Archief gemeente Súdwest-Fryslân
- De Monumentenwacht Fryslân helpt monumenteneigenaren met het periodieke onderhoud van hun pand. Zij voeren inspecties, geven praktische tips en adviezen en voeren klein (nood)herstel uit.
- Provincie Fryslân
- Monumentenzorg Fryslân
- Stichting Erfgoed & Publiek en Museum Federatie Fryslân
- Stichting Industrieel Erfgoed Friesland
- Cultureel erfgoed in Zuidwest Friesland
- Fries Archiefnet
- Alle Friezen archief