Culemborg

Gelderlandfabriek te Culemborg
Gelderlandfabriek te Culemborg
Credit
Vincent van den Hoven
140
140
236

Gemeente Culemborg
Afdeling Monumentenzorg
Ridderstraat 250
4101 BK Culemborg 
Postbus136
4100 AC Culemborg
Tel. 0345 47 77 00
j.smits@culemborg.nl
www.culemborg.nl

Culemborg is een eigentijdse, levendige Gelderse stad met een rijke historie. De naam Culemborg komt al vanaf 1281 in de archieven voor. De stad is ontstaan op een kruising van de oeverwallen van het riviertje de Meer en de Lek. De stad heeft een mooie en gaaf bewaard gebleven oude binnenstad in een prachtig groene omgeving en wordt wel de "De poort tot de Betuwe" genoemd. De stad kent een rijke en bewogen historie. De talloze monumenten, groot en klein, getuigen tot op de dag van vandaag van die geschiedenis.

Monumentenlijst Culemborg

Het aanzicht van Culemborg is een beschermd Stadsgezicht. Daarnaast kent de stad rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten en een beschermd gezicht. Wilt u weten of u in een monumenten woont?

Kleine Kerkstraat te Culemborg
Kleine Kerkstraat te Culemborg
Wikimedia Commons - Jan Dijkstra
Afbeelding
Stadsaanzicht

Beschermd Gezicht

De gemeente Culemborg kent 1 beschermd gezicht: Rijksbeschermd stadsgezicht Culemborg. De stad Culemborg ligt aan de zuidelijke oever van de Lek. De stad bestaat uit drie duidelijk herkenbare delen, namelijk het oudste en meest stedelijke gedeelte: de oude stad, noordelijk hiervan de Havendijk en zuidelijk de Nieuwstad, in oorsprong een voormalige ontginningsnederzetting, die ook na de inlijving bij de stad haar open en agrarisch karakter heeft behouden.

Monumentenbeleid Culemborg

De afdeling Monumentenzorg Culemborg zet zich in om het erfgoed van de gemeente op duurzame wijze te behouden voor de toekomst. De adviseurs stellen beleid op met betrekking tot monumenten en erfgoed in de gemeente en vormen het bevoegd gezag. Wilt u meer weten over de regels met betrekking tot monumenten en erfgoed?

Afbeelding
Opvallen

Duurzaam monument

Nederland heeft zichzelf als doel gesteld in 2050 klimaatneutraal te zijn. Dit betekent onder andere dat huizen en andere gebouwen duurzaam verwarmd moeten worden.

Duurzaamheidsadvies

Een specifiek duurzaamheidsadvies van een Duurzame Monumenten (DuMo) adviseur zorgt ervoor dat uw monument verduurzaamd wordt met oog voor de monumentale waarden. 

Stadhuis Culemborg
Plein te Culemborg
Vincent van den Hoven

Welke regeling past bij mij?

Met ‘Alle monumentenregelingen op een rij’ biedt het Restauratiefonds een overzicht van de mogelijkheden voor uw monument met gunstige financieringen, subsidies en overige vergoedingsacties. 

Wilt u weten voor welke regelingen u in aanmerking komt?

Afbeelding
Munten

Financiering

Gaat u aan de slag met uw monument?

Het Restauratiefonds kan u wellicht helpen aan een passende financiering om uw monument te onderhouden, restaureren, verduurzamen en/of herbestemmen.

Afbeelding
Vergunning verleend

Omgevingsvergunning

Als u verbouw- of verduurzamingplannen heeft dan krijgt u te maken met bouwregelgeving. De hoofdregel is dat er in principe pas gebouwd mag worden als er een vergunning is verleend door de gemeente. Voor een monument of beeldbepalend pand wordt getoetst of er geen historisch waardevolle elementen verloren gaan. Wij adviseren om in een vroeg stadium contact op te nemen met de afdeling monumenten of erfgoed binnen uw gemeente.

Wilt u weten welke regels en beleid gelden voor uw monument? Bekijk de documenten van alle overheden zoals de omgevingsvisie van de provincie of het omgevingsplan van uw gemeente via Regels op de kaart.

Een vergunning aanvragen, melding doen of checken of u een vergunning nodig heeft kan via het Omgevingsloket.

Culemborg 1649 Blaeu
Historische kaart van Culemborg ca. 1649 uit "Stedenboeken van de Nederlanden" door J. Blaeu

Geschiedenis Culemborg

Culemborg was van oorsprong een handelsdorp dat was gelegen op de stroomrug van de kleine rivier de Meer en op de zuidelijke oeverwal van de rivier de Lek. In de Middeleeuwen werden twee kastelen in de nabij omgeving gebouwd: kasteel Culemborg en kasteel Caetshage. Hieromheen ontwikkelde de stad zich verder. In 1318 ontvangt Culemborg stadsrechten en in de periode daarna worden de stadsmuur- en gracht aangelegd om de vijand buiten te houden. Culemborg kent een belangrijke band met het geslacht Oranje-Nassau. De koning voert nog steeds de neventitel graaf van Culemborg.

Vroeger kende de stad zes stadspoorten, alleen de Lanxmeerse- of Binnenpoort is bewaard gebleven. Vrouwe Elisabeth (1475-1555) gaf opdracht tot de bouw van het stadhuis, vergrootte en verfraaide de Grote kerk en uit haar erfenis is het Elisabeth Weeshuis gebouwd. In de tweede helft van de 19e eeuw was er een sterke sigaren en meubelindustrie in Culemborg. De oude reclameschilderingen herinneren nog aan die tijd. 

Elisabeth Weeshuis te Culemborg
Elisabeth Weeshuis te Culemborg
Wikimedia Commons - Ben Bender

Meer monumenteninformatie

Voor meer informatie over monumenten in Culemborg kunt u ook terecht bij:

Monumenten in de gemeente Culemborg

Naar boven