Arnhem

Gemeente Arnhem
Team Welstand en Erfgoed
Eusebiusbuitensingel 53
6828 HZ Arnhem
Postbus 90296
6800 EL ARNHEM
T. 0800-1809
www.arnhem.nl
Monumentenkaart
Bij monumenten wordt vaak gedacht aan bijzondere gebouwen. Maar ook bruggen, begraafplaatsen, hekwerken en andere objecten kunnen een beschermd monument zijn. Binnen monumenten kan een onderscheid gemaakt worden tussen twee soorten objecten: rijksmonumenten en gemeentelijke monumenten. Daarnaast kent Arnhem beschermde stads- en dorpsgezichten.


Beschermde Stadsgezichten
Beschermde stads- en dorpsgezichten zijn bijzonder en zeer waardevol vanwege hun ontwikkelingsgeschiedenis die terug te vinden is in onder meer de stedenbouwkundige opzet, de bebouwing, de wegenstructuur en het groen. Voor een beschermd stadsgezicht wordt een speciaal beschermend bestemmingsplan opgesteld. Arnhem kent 7 rijksbeschermde stadsgezichten en 2 gemeentelijk beschermde stadsgezichten:
- Geitenkamp
- Mussenberg
- Patrimoniumbuurt-Vogelwijk
- Sonsbeekkwartier-noord
- Sonsbeekpark en omgeving (inclusief Transvaalbuurt en Burgemeesterswijk)
- Spijkerkwartier-Boulevardkwartier
- Van Verschuerwijk
- Historische binnenstad van Arnhem
Team Welstand & Monumenten
Het Team Welstand & Monumenten zet zich in om het erfgoed binnen de gemeente op duurzame wijze te behouden voor de toekomst. De adviseurs stellen beleid op met betrekking tot monumenten en erfgoed in de gemeente en vormen het bevoegd gezag. In Arnhem wordt cultuurhistorie ingezet als een kans en niet als een belemmering. De gemeente wil dat cultuurhistorie op een vroeg moment een actieve rol gaat spelen in veranderingen en ontwerpkeuzen. Woningeigenaren, projectontwikkelaars en andere bedrijven worden actief betrokken bij de ontwikkeling van het beleid.
Duurzaam Monument
Nederland heeft zichzelf als doel gesteld in 2050 klimaatneutraal te zijn. Dit betekent onder andere dat huizen en andere gebouwen duurzaam verwarmd moeten worden. Wilt u meer weten over de mogelijkheden voor uw monument? Bekijk de mogelijkheden op Arnhem Aan of doe de Zelfscan Duurzaam Monument.
Duurzaamheidsadvies
- Het Restauratiefonds biedt een vergoeding aan voor een deel van de kosten van een duurzaamheidsadvies voor uw monument.
- Heeft u een rijksmonument? Mogelijk kunt u dan deelnemen aan het Ontzorgingsprogramma Verduurzaming Monumenten.
Subsidiemogelijkheden
- Met de Investeringssubsidie duurzame energie en energiebesparing (ISDE) kunnen woningeigenaren subsidie aanvragen voor de aanschaf van een zonneboiler, een warmtepomp, aansluiting op een warmtenet en isolatiemaatregelen.
- De Subsidieregeling AANjaagfonds is een regeling van de gemeente Arnhem en is speciaal opgericht om duurzame wijk- en buurt-initiatieven te ondersteunen in de uitvoering van hun activiteiten. De regeling geldt zowel voor initiatieven die zich richten op energie(transitie) als klimaat-adaptatie (klimaatbestendigheid).
- De subsidie is bedoeld voor een aantal gebieden in de wijken Geitenkamp, Presikhaaf, Klarendal, Arnhemse Broek en Malburgen. De woningen in deze gebieden moeten een bepaald energielabel hebben (C, D, E, F of G). Ga voor meer informatie en een overzicht van de voorwaarden naar www.arnhemaan.nl/sewa.
- De Kleine Woning Aanpak Subsidie (KWAS) is een subsidieregeling voor woningeigenaren van een kleine tussenwoning of hoekwoning.
Financiering
- De gemeente Arnhem stelt een Toekomstbestendig wonen lening om uw dak te isoleren of zonnepanelen te plaatsen.
- Met de Energiebespaarlening kunnen eigenaar- bewoners een voordelige lening afsluiten voor energiebesparende investeringen.
- Bent u eigenaar van een rijksmonument en gaat u verduurzamen? Dan kunt u gebruik maken van de Duurzame Monumenten-lening.
Gelders Monumentenfonds
Bent u eigenaar van een rijksmonument of gemeentelijk monument in Gelderland en gaat u kosten maken voor het restaureren of herbestemmen van uw pand? Of gaat u energiebesparende maatregelen in het monument nemen? Dan kunt u mogelijk een hypotheek aanvragen uit het Gelders Monumentenfonds.
Woonhuissubsidie
Particuliere eigenaren van rijksmonumenten met een woonfunctie kunnen jaarlijks tussen 1 maart en 30 april een aanvraag indienen voor een instandhoudingssubsidie. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed behandelt de subsidieaanvraag en kent deze toe. Deze subsidie is bedoeld voor kosten van reguliere onderhoudswerkzaamheden aan monumentale onderdelen van het rijksmonument, zoals gevelherstel of schilderwerk aan de buitenzijde van het pand.
Subsidieregeling instandhouding monumenten (Sim)
Ieder jaar kan van 1 februari tot en met 31 maart de Subsidieregeling instandhouding monumenten (Sim) aangevraagd worden voor rijksmonumenten die van oorsprong geen woonhuis zijn, zoals een kerk, molen of fabriek. Ook groene en archeologische monumenten vallen onder deze subsidieregeling.
Financiering
Gaat u aan de slag met uw monument?
Het Restauratiefonds kan u wellicht helpen aan een passende financiering om uw monument te onderhouden, restaureren, verduurzamen en/of herbestemmen.
Omgevingsvergunning
Een monument mag je niet zomaar verbouwen, restaureren of slopen. Raadpleeg altijd vooraf de gemeente. De Omgevingsdienst Regio Arnhem (ODRA) helpt u graag met de aanvraag van een omgevingsvergunning. Voor alle bouwkundige wijzigingen aan een monument heeft u een vergunning nodig, evenals voor kleurwijziging. Zie ook de veel gestelde vragen. Daarnaast geeft de gemeente graag advies over alle zaken rond onderhoud, restauratie en het ontwikkelen van een verbouwplan.
Beschermde stads- en dorpsgezichten
De bescherming van stads- en dorpsgezichten is geregeld in het bestemmingsplan en de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo). Voor panden binnen het beschermd stads- of dorpsgezicht gelden andere regels voor vergunningsvrij bouwen. Dit geldt zowel voor monumenten als niet-monumenten.
Groene leges bij duurzame maatregelen
De gemeente Arnhem wil duurzame initiatieven stimuleren. Daarom betaalt u bij verschillende duurzaamheidsmaatregelen geen of minder kosten (leges) om een vergunning te krijgen. Gaat u verduurzamen en wilt u hier meer informatie over?

Geschiedenis Arnhem
Archeologische vondsten wijzen erop dat zo'n 70.000 jaar geleden al menselijke bewoning was in het gebied waar nu de stad Arnhem ligt. De stad wordt in de Middeleeuwen voor het eerst genoemd als Arneym in een register van de bezittingen van de Abdij van Prüm in de Eifel. De stad ontstond op de plek waar de weg tussen Nijmegen en Utrecht/Zutphen zich splitste. In 1233 kreeg Arnhem stadsrechten en groeide de stad verder waardoor de vestingwallen rondom de stad meerdere keren moesten worden aangepast. Arnhem werd in het Habsburgse Rijk, een van de vier hoofdsteden in Gelre.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de stad het toneel van de Slag om Arnhem, een historische luchtlanding en veldslag die van 17 tot 25 september 1944 plaatsvond, als onderdeel van Operatie Market Garden. Het is de grootste operatie op Nederlands grondgebied tijdens de Tweede Wereldoorlog. Helaas had kon de laatste brug (bij Arnhem) niet worden ingenomen en werd het westen van Nederland mede hierdoor niet bevrijd. Door bombardementen, zowel door de Duitsers als de geallieerden, werd de stad grotendeels verwoest.

Meer monumenten informatie
- Arnhems historisch genootschap Podesse Conamur
- ‘t Gilde stadswandeling Arnhem
- Erfgoed Gelderland
- Collectie Gelderland
- Gelders Landschap en Kasteelen
- De Monumentenwacht Gelderland helpt monumenteneigenaren met het periodieke onderhoud van hun pand. Zij voeren inspecties, geven praktische tips en adviezen en voeren klein (nood)herstel uit.
- Gelders Restauratie Centrum
- Provincie Gelderland
- AWN – Vereniging van Vrijwilligers in de Archeologie, afdeling Zuid Veluwe en Oost Gelderland
- Museum Arnhem
- Eusebiuskerk
- Airborn Museum
- Nederlands Openluchtmuseum
- Gelders Arcadië