Utrecht

Winkel van Sinkel Utrecht
Winkel van Sinkel te Utrecht
Credit
Vincent van den Hoven
1591
1591
1594

Gemeente Utrecht
Afdeling Erfgoed
Tel. 14030
monumenten@utrecht.nl
www.utrecht.nl

Utrecht is de tweede monumentenstad van Nederland. Tweeduizend jaar bouwgeschiedenis gaat niet ongemerkt aan een stad voorbij. In Utrecht is die geschiedenis overal aanwezig. Het samenspel van gebouwen en structuren vormt het materiële kapitaal van Utrecht. Zo weerspiegelen de kerken, kloosters, huizen, grachten, werven en straatpatronen bijna duizend jaar geschiedenis. Nog meer geschiedenis is verborgen onder de grond, in het archeologisch bodemarchief.

Monumentenkaart Utrecht

De gemeente Utrecht heeft ongeveer 1.600 rijksmonumenten en ongeveer 1.600 gemeentelijke monumenten. Soms wijst de gemeente panden nieuwe panden aan als monument. Verder kent de gemeente beeldbepalende panden. Wilt u weten of u in een monumentaal pand of beeldbepalend pand woont? 

Gracht Utrecht
Gracht Utrecht
Restauratiefonds
Afbeelding
Stadsaanzicht

Beschermd Gezicht

Gemeente Utrecht kent 7 beschermde stads- of dorpsgezicht:

Monumentenzorg Utrecht

De afdeling Erfgoed van de gemeente Utrecht zet zich in voor het instandhouden van monumentale panden in de stad. Samen met bewoners, bezoekers en gebruikers van de stad geven wij betekenis aan wat voorgaande generaties ons hebben nagelaten. Dit doen we door het Utrechtse erfgoed te onderzoeken, door data en collecties te beheren, en door de kennis van het verleden toegankelijk en beleefbaar te maken in nieuwe vormen en verhalen. Zo koppelen we cultuurhistorie aan het leven en de vragen van nu. Dit doet de afdeling Erfgoed door in te zetten op: 

  • Ontwikkelen van beleid voor erfgoed, zoals zonnepanelen op monumenten. 
  • Erfgoed inbrengen als fundament voor ruimtelijke ontwikkelingen.
  • Erfgoed toegankelijk en beleefbaar maken.
  • Erfgoed koesteren en benutten bij klimaatopgaven. 
  • Het subsidiëren van publieksactiviteiten rondom erfgoed. 
  • Voorlichting, communicatie en publicatie over archeologie en bouwhistorie.
  • Het adviseren van eigenaren en beheerders over monumenten en duurzaamheid.
  • Het doen van onderzoek naar en het borgen van archeologische, bouwhistorische en cultuurhistorische waarden bij de planvorming rondom monumenten en beschermde stads- en dorpsgezichten.
  • Het adviseren en begeleiden van eigenaren en beheerders bij het uitvoeren van onderhoud, bij bouw- en verbouwplannen en bij herbestemming en restauratie.
Afbeelding
Opvallen

Duurzaam monument

Nederland heeft zichzelf als doel gesteld in 2050 klimaatneutraal te zijn. Dit betekent onder andere dat huizen en andere gebouwen duurzaam verwarmd moeten worden. Op monumenten in de stad Utrecht kunnen vanaf 2024 meer zonnepanelen worden geplaatst. De regels worden verder versoepeld. 

Duurzaamheidsadvies

Een specifiek duurzaamheidsadvies van een Duurzame Monumenten (DuMo) adviseur zorgt ervoor dat uw monument verduurzaamd wordt met oog voor de monumentale waarden. 

  • Gemeente Utrecht biedt monumenteigenaren een subsidie voor een Energieadvies aan huis aan, een energieadviseur kijkt dan mee naar de verduurzamingmogelijkheden in uw huis. 
  • Het Restauratiefonds biedt een vergoeding aan voor een deel van de kosten van een duurzaamheidsadvies voor uw monument. 
  • Heeft u een rijksmonument? Mogelijk kunt u dan deelnemen aan het Ontzorgingsprogramma Verduurzaming Monumenten.
Binnenstad Utrecht
Utrecht
Vincent van den Hoven

Energiebesparing

De gemeente Utrecht adviseert eigenaren om monumenten en beeldbepalende panden beter te isoleren en om voor deze panden milieuvriendelijk energie te produceren. Meer informatie kunt u vinden op de pagina Energie besparen in uw monument | gemeente Utrecht of op de Jouw Huis Slimmer pagina van gemeente Utrecht, speciaal voor monumenten Energiebesparing monumentale woningen | Gemeente Utrecht (jouwhuisslimmer.nl). Voor zowel rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten als beeldbepalende panden zijn leningen beschikbaar om energiebesparende maatregelen te bekostigen. Voor eigenaren die het pand niet zelf bewonen is er een Utrechtse Restauratiefonds-hypotheek: Energiebesparing-lening beschikbaar. 

Voor eigenaar-bewoners is het mogelijk om de reguliere duurzaamheidslening aan te vragen.

Utrechts Restauratiefonds

Eigenaren die hun gemeentelijke monumenten of beeldbepalende panden in beschermde stads- en dorpsgezichten in de stad Utrecht willen restaureren kunnen een lening aanvragen uit het Utrechts Restauratiefonds. De hoogte van de Utrechtse Restauratiefonds-hypotheek (restauratie) is afhankelijk van de subsidiabele kosten en wordt vastgesteld door de gemeente. 

Gevel Utrecht
Gevel Utrecht
Vincent van den Hoven

Welke regeling past bij mij?

Met ‘Alle monumentenregelingen op een rij’ biedt het Restauratiefonds een overzicht van de mogelijkheden voor uw monument met gunstige financieringen, subsidies en overige vergoedingsacties. 

Wilt u weten voor welke regelingen u in aanmerking komt?

Afbeelding
Munten

Financiering

Gaat u aan de slag met uw monument?

Het Restauratiefonds kan u wellicht helpen aan een passende financiering om uw monument te onderhouden, restaureren, verduurzamen en/of herbestemmen.

VvE-loket Utrecht

Is uw huis onderdeel van een vereniging van eigenaren (vve)? Dan kunt u terecht bij het VvE-loket van de gemeente Utrecht voor informatie, advies en ondersteuning.

Afbeelding
Vergunning

Omgevingsvergunning

Als u verbouw- of verduurzamingplannen heeft dan krijgt u te maken met bouwregelgeving. De hoofdregel is dat er in principe pas gebouwd mag worden als er een vergunning is verleend door de gemeente. Voor een monument of beeldbepalend pand wordt getoetst of er geen historisch waardevolle elementen verloren gaan. Wij adviseren om in een vroeg stadium contact op te nemen met de afdeling monumenten of erfgoed binnen uw gemeente.

Wilt u weten welke regels en beleid gelden voor uw monument? Bekijk de documenten van alle overheden zoals de omgevingsvisie van de provincie of het omgevingsplan van uw gemeente via Regels op de kaart.

Een vergunning aanvragen, melding doen of checken of u een vergunning nodig heeft kan via het Omgevingsloket.

Historische kaart van Utrecht ca. 1649 uit "Stedenboeken van de Nederlanden" door J. Blaeu
Historische kaart van Utrecht ca. 1649 uit "Stedenboeken van de Nederlanden" door J. Blaeu

Geschiedenis Utrecht

De geschiedenis van Utrecht gaat terug tot in de prehistorie en sinds de Romeinse tijd (ca. 50 na Chr.) is er sprake van bebouwing in de stad. Het Romeinse fort Trajectum bevond zich ter hoogte van het huidige Domplein. In de 5de eeuw vestigen de Franken zich in de regio. De Angelsaksische missionaren vestigen zich rond het jaar 700 in de restanten van het oude Romeinse fort en zo ontstaat de burcht Trecht. Vanuit dit punt ontwikkelt de stad zich in de 10de eeuw verder tot handelscentrum. De stad Utrecht krijgt in 1122 stadsrechten en kort daarna worden de stadswallen met verdedigingsgracht aangelegd. Tot halverwege de 16de eeuw was Utrecht de grootste stad van de Noordelijke Nederlanden.  

Meer informatie

Voor meer informatie over monumenten in de gemeente Utrecht kunt u ook terecht bij:

Naar boven