Utrecht

Winkel van Sinkel Utrecht
Winkel van Sinkel te Utrecht
Credit
Vincent van den Hoven
1591
1591
1594

Gemeente Utrecht
Afdeling Erfgoed
Tel. 030 286 0000
monumenten@utrecht.nl
www.utrecht.nl

Utrecht is de tweede monumentenstad van Nederland. Tweeduizend jaar bouwgeschiedenis gaat niet ongemerkt aan een stad voorbij. In Utrecht is die geschiedenis overal aanwezig. Het samenspel van gebouwen en structuren vormt het materiële kapitaal van Utrecht. Zo weerspiegelen de kerken, kloosters, huizen, grachten, werven en straatpatronen bijna duizend jaar geschiedenis. Nog meer geschiedenis is verborgen onder de grond, in het archeologisch bodemarchief.

Monumentenkaart Utrecht

De gemeente Utrecht ongeveer rijksmonumenten en gemeentelijke monumenten. Daarnaast staan er diverse panden op lijst om te worden aangewezen als monument. Verder kent de gemeente beeldbepalende panden. Wilt u weten of u in een monumentaal pand of beeldbepalend pand woont? 

Gracht Utrecht
Gracht Utrecht
Restauratiefonds
Afbeelding
Stadsaanzicht

Beschermd Gezicht

Gemeente Utrecht kent 7 beschermde stads- of dorpsgezicht:

Monumentenzorg Utrecht

De afdeling Erfgoed van de gemeente Utrecht zet zich in voor het duurzaam instandhouden van monumentale panden in de stad. Samen met een actieve inbreng van de cultuurhistorie in de ruimtelijke ordening wordt het verleden ingebed in de stadsontwikkeling. De stad groeit en past zich aan en weet daarbij het waardevolle vaak niet alleen te behouden, maar ook te gebruiken. Ze kan zich zo verrijken. Zo ontwikkelt Utrecht zich tot een monumentale en levendige stad. De afdeling Erfgoed verzorgt:

  • Het adviseren van eigenaren en beheerders over monumenten en duurzaamheid
  • Het inbrengen van erfgoed in de ruimtelijke ontwikkelingen
  • Het doen van onderzoek naar en het borgen van archeologische, bouwhistorische en cultuurhistorische waarden bij de planvorming van beschermde monumenten
  • De afdeling adviseert en begeleid eigenaren en beheerders bij het uitvoeren van onderhoud, bij bouw- en verbouwplannen en bij herbestemming en restauratie
  • Het stimuleren van wonen boven winkels
  • Het instandhouden van monumentale kerkgebouwen
  • Het organiseren en subsidiëren van de Open Monumentendag
  • Het ondersteunen van Kerken Kijken Utrecht
  • Voorlichting, communicatie en publicatie over archeologie en bouwhistorie
Afbeelding
Opvallen

Duurzaam monument

Nederland heeft zichzelf als doel gesteld in 2050 klimaatneutraal te zijn. Dit betekent onder andere dat huizen en andere gebouwen duurzaam verwarmd moeten worden. Op monumenten in de stad Utrecht kunnen vanaf 2024 meer zonnepanelen worden geplaatst. De regels worden verder versoepeld. 

Duurzaamheidsadvies

Een specifiek duurzaamheidsadvies van een Duurzame Monumenten (DuMo) adviseur zorgt ervoor dat uw monument verduurzaamd wordt met oog voor de monumentale waarden. 

Binnenstad Utrecht
Utrecht
Vincent van den Hoven

Energiebesparing

De gemeente Utrecht adviseert eigenaren om monumenten en beeldbepalende panden beter te isoleren en om voor deze panden milieuvriendelijk energie te produceren. Voor zowel rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten als beeldbepalende panden zijn leningen beschikbaar om energiebesparende maatregelen te bekostigen. Voor eigenaren die het pand niet zelf bewonen is er een Utrechtse Restauratiefonds-hypotheek: Energiebesparing-lening beschikbaar. 

Voor eigenaar-bewoners is het mogelijk om de reguliere duurzaamheidslening aan te vragen.

Utrechts Restauratiefonds

Eigenaren die hun gemeentelijke monumenten of beeldbepalende panden in beschermde stads- en dorpsgezichten in de stad Utrecht willen restaureren kunnen een lening aanvragen uit het Utrechts Restauratiefonds. De hoogte van de Utrechtse Restauratiefonds-hypotheek (restauratie) is afhankelijk van de subsidiabele kosten en wordt vastgesteld door de gemeente. 

Gevel Utrecht
Gevel Utrecht
Vincent van den Hoven

Welke regeling past bij mij?

Met ‘Alle monumentenregelingen op een rij’ biedt het Restauratiefonds een overzicht van de mogelijkheden voor uw monument met gunstige financieringen, subsidies en overige vergoedingsacties. 

Wilt u weten voor welke regelingen u in aanmerking komt?

Afbeelding
Munten

Financiering

Gaat u aan de slag met uw monument?

Het Restauratiefonds kan u wellicht helpen aan een passende financiering om uw monument te onderhouden, restaureren, verduurzamen en/of herbestemmen.

Afbeelding
Vergunning

Omgevingsvergunning

Als u verbouw- of verduurzamingplannen heeft dan krijgt u te maken met bouwregelgeving. De hoofdregel is dat er in principe pas gebouwd mag worden als er een vergunning is verleend door de gemeente. Voor een monument of beeldbepalend pand wordt getoetst of er geen historisch waardevolle elementen verloren gaan. Wij adviseren om in een vroeg stadium contact op te nemen met de afdeling monumenten of erfgoed binnen uw gemeente.

Wilt u weten welke regels en beleid gelden voor uw monument? Bekijk de documenten van alle overheden zoals de omgevingsvisie van de provincie of het omgevingsplan van uw gemeente via Regels op de kaart.

Een vergunning aanvragen, melding doen of checken of u een vergunning nodig heeft kan via het Omgevingsloket.

Historische kaart van Utrecht ca. 1649 uit "Stedenboeken van de Nederlanden" door J. Blaeu
Historische kaart van Utrecht ca. 1649 uit "Stedenboeken van de Nederlanden" door J. Blaeu

Geschiedenis Utrecht

De geschiedenis van Utrecht gaat terug tot in de prehistorie en sinds de Romeinse tijd (ca. 50 na Chr.) is er sprake van bebouwing in de stad. Het Romeinse fort Trajectum bevond zich ter hoogte van het huidige Domplein. In de 5de eeuw vestigen de Franken zich in de regio. De Angelsaksische missionaren vestigen zich rond het jaar 700 in de restanten van het oude Romeinse fort en zo ontstaat de burcht Trecht. Vanuit dit punt ontwikkelt de stad zich in de 10de eeuw verder tot handelscentrum. De stad Utrecht krijgt in 1122 stadsrechten en kort daarna worden de stadswallen met verdedigingsgracht aangelegd. Tot halverwege de 16de eeuw was Utrecht de grootste stad van de Noordelijke Nederlanden.  

Meer informatie

Voor meer informatie over monumenten in de gemeente Utrecht kunt u ook terecht bij:

Naar boven