De afdeling Erfgoed van de gemeente Utrecht zet zich in voor het instandhouden van monumentale panden in de stad. Samen met bewoners, bezoekers en gebruikers van de stad geven wij betekenis aan wat voorgaande generaties ons hebben nagelaten. Dit doen we door het Utrechtse erfgoed te onderzoeken, door data en collecties te beheren, en door de kennis van het verleden toegankelijk en beleefbaar te maken in nieuwe vormen en verhalen. Zo koppelen we cultuurhistorie aan het leven en de vragen van nu. Dit doet de afdeling Erfgoed door in te zetten op: 

• Ontwikkelen van beleid voor erfgoed, zoals zonnepanelen op monumenten. 
• Erfgoed inbrengen als fundament voor ruimtelijke ontwikkelingen.
• Erfgoed toegankelijk en beleefbaar maken.
• Erfgoed koesteren en benutten bij klimaatopgaven. 
• Het subsidiëren van publieksactiviteiten rondom erfgoed. 
• Voorlichting, communicatie en publicatie over archeologie en bouwhistorie.
• Het adviseren van eigenaren en beheerders over monumenten en duurzaamheid.
• Het doen van onderzoek naar en het borgen van archeologische, bouwhistorische en cultuurhistorische waarden bij de planvorming rondom monumenten en beschermde stads- en dorpsgezichten.
• Het adviseren en begeleiden van eigenaren en beheerders bij het uitvoeren van onderhoud, bij bouw- en verbouwplannen en bij herbestemming en restauratie.

De gemeente Utrecht adviseert eigenaren om monumenten en beeldbepalende panden beter te isoleren en om voor deze panden milieuvriendelijk energie te produceren. Meer informatie kunt u vinden op de pagina Energie besparen in uw monument | gemeente Utrecht of op de Jouw Huis Slimmer pagina van gemeente Utrecht, speciaal voor monumenten Energiebesparing monumentale woningen | Gemeente Utrecht (jouwhuisslimmer.nl). Voor zowel rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten als beeldbepalende panden zijn leningen beschikbaar om energiebesparende maatregelen te bekostigen. Voor eigenaren die het pand niet zelf bewonen is er een Utrechtse Restauratiefonds-hypotheek: Energiebesparing-lening beschikbaar. 

Voor eigenaar-bewoners is het mogelijk om de reguliere duurzaamheidslening aan te vragen.

Met ‘Alle monumentenregelingen op een rij’ biedt het Restauratiefonds een overzicht van de mogelijkheden voor uw monument met gunstige financieringen, subsidies en overige vergoedingsacties. 

Wilt u weten voor welke regelingen u in aanmerking komt?

Is uw huis onderdeel van een vereniging van eigenaren (vve)? Dan kunt u terecht bij het VvE-loket van de gemeente Utrecht voor informatie, advies en ondersteuning.

De geschiedenis van Utrecht gaat terug tot in de prehistorie en sinds de Romeinse tijd (ca. 50 na Chr.) is er sprake van bebouwing in de stad. Het Romeinse fort Trajectum bevond zich ter hoogte van het huidige Domplein. In de 5de eeuw vestigen de Franken zich in de regio. De Angelsaksische missionaren vestigen zich rond het jaar 700 in de restanten van het oude Romeinse fort en zo ontstaat de burcht Trecht. Vanuit dit punt ontwikkelt de stad zich in de 10de eeuw verder tot handelscentrum. De stad Utrecht krijgt in 1122 stadsrechten en kort daarna worden de stadswallen met verdedigingsgracht aangelegd. Tot halverwege de 16de eeuw was Utrecht de grootste stad van de Noordelijke Nederlanden.  

Voor meer informatie over monumenten in de gemeente Utrecht kunt u ook terecht bij:

• Het Utrechts Monumentenfonds; deze stichting draagt bij aan het behoud en herstel van monumentale panden in de binnenstad door panden te kopen, te restaureren en te verhuren.
• Stadsherstel Utrecht; deze stichting zet zich in voor de restauratie en het behoud van monumenten in de stad en de provincie Utrecht.
• Oud Utrecht historische vereniging
• Historische vereniging Vleuten, de Meern, Haarzuilens en Leidsche Rijn
• Historisch Geografische Vereniging te Utrecht
• Het Utrechts Archief
• De Monumentenwacht Utrecht helpt monumenteneigenaren met het periodieke onderhoud van hun pand. Zij voeren inspecties, geven praktische tips en adviezen en voeren klein (nood)herstel uit.