Het Twaalfverdiepingenhuis werd gebouwd van 1930-1932 en was in die tijd een revolutionair project. Zesenveertig meter hoog maar liefst en met moderniteiten als centrale verwarming en een lift waarmee je in vijftig seconden naar de bovenste etage kon! In de volksmond werd de flat al snel de Wolkenkrabber genoemd. Het staat aan het Victorieplein, op een centrale plek in Berlage’s Plan Zuid. Dit beeldbepalende monument, in de stijl van de Nieuwe Zakelijkheid, wordt momenteel grondig onderhanden genomen.

Femke Poppinga is architect en sinds 2012 als voorzitter van het bestuur van de Vereniging van Eigenaren (VvE) van de Wolkenkrabber, de drijvende kracht achter de restauratie. ‘Ik woon hier sinds 2008, in een appartement op de achtste verdieping. Mijn man en ik werden verliefd op dit appartement. Wij komen beiden van het platteland en het ervaren van de ruimte van onze jeugd hebben we met dit appartement terug.

Mijn man en ik werden verliefd op dit appartement.

We hebben aan alle kanten vrij uitzicht over de stad. De regenbuien zie je vanuit het westen aankomen. Soms regent het aan de achterkant en is het aan de voorzijde nog mooi weer. Je ervaart hier echt de elementen.’

De elementen kregen echter ook greep op de Wolkenkrabber in de loop der jaren. ‘Rond 2000 was er nog een meerjarenonderhoudsplan opgesteld voor de 22 appartementen en de twee bedrijfsruimtes op de begane grond. Er werd toen een bedrag genoemd van enkele tienduizenden euro’s aan achterstallig onderhoud. In 2012 bleek bij nadere beschouwing dat het om een bedrag tussen de 2 en 3 miljoen euro ging! We besloten te kijken hoever we konden komen met een bedrag van 2 miljoen euro.’

We besloten te kijken hoever we konden komen met een bedrag van 2 miljoen euro.

‘Het voeg- en metselwerk was enorm slecht en de metalen kozijnen van het trappenhuis waren verroest. Een restauratiearchitect maakte een plan van aanpak. Vervolgens zijn wij van de VvE van 2012 tot 2016 bezig geweest met de vraag: ‘Hoe gaan wij dit betalen?’ We hebben subsidie kunnen krijgen van het Stadsdeel en gebruik kunnen maken van een subsidie regeling via Monumenten en Archeologie Amsterdam.

Sommige eigenaren maakten gebruik van de mogelijkheid om laagrentend te lenen bij het Restauratiefonds.

Sommige eigenaren hebben ervoor gekozen om niet te investeren in het achterstallig onderhoud van het gebouw. Zij verkochten hun appartement. Andere eigenaren maakten gebruik van de mogelijkheid om laagrentend te lenen bij het Restauratiefonds om hun aandeel in de restauratie te bekostigen.’

‘In 2016 konden we beginnen met de aanpak van het trappenhuis en in september van datzelfde jaar is dit deel opgeleverd. Alle 169 ramen zijn hersteld door smid Frits Kramer, die ook nog wat aanpassingen deed, zodat het geheel nog lange tijd mee kan. In plaats van plexiglas zijn alle ramen voorzien van polycarbonaat. De hele ‘lantaarn’, zoals het trappenhuis ook wel genoemd wordt, beweegt voortdurend. Dat leidde regelmatig tot kapotte ramen, dat is nu voorbij.

Alle 169 ramen zijn hersteld door smid Frits Kramer.

‘Nu is het trappenhuis aan de voorgevel klaar en wordt er gewerkt aan het herstel van het metsel- en voegwerk aan de achterzijde. Daarna pakken we de oude stalen stoeltjesprofielen van de ramen aan. Dat is nog een discussie op zich geweest. Wij wilden als VvE de stookkosten beperken en daarvoor was een ander soort kozijn nodig, waar HR ++ glas in paste. Met ons eerste voorstel voor een alternatief kozijn ging de welstandscommissie niet akkoord.

Uiteindelijk hebben we in nauw overleg met Monumenten en Archeologie Amsterdam een passend alternatief gevonden. Slanke, thermisch onderbroken stalen kozijnen voorzien van HR++ glas. Nu een forse investering, maar voor de lange termijn beter, want duurzamer.’

Nu een forse investering, maar voor de lange termijn beter, want duurzamer.

‘Ik ben enorm trots dat we met elkaar zover zijn gekomen. We hebben het geluk dat de mensen die hier wonen hart hebben voor het gebouw en dus willen bijdragen aan dit hele project. De Wolkenkrabber is straks weer voor lange tijd comfortabel en nog duurzamer ook! Dan zijn alle bewoners blij, maar ook veel mensen in de stad.

De Wolkenkrabber is een baken in de stad. 

Op open monumentendag hebben we gemerkt dat de Wolkenkrabber in Amsterdam een belangrijk gebouw is, een baken in de stad. Maar liefst 3100 mensen kwamen vorig jaar kijken. Dat maakt dit tot een dankbare klus. Eind 2018 zijn we klaar en kan de vlag uit.’