Suzan te Brake, directeur van het Utrechts Monumentenfonds en rentmeester van de Stichting Fundatie Maria van Pallaes, vertelt over de van woning tot woning verduurzamingsaanpak van het complex aan de Wulpstraat in Utrecht.

Het Huis op de Spuibrug in Middelburg uit 1720 is door eigenaar Rutger Batenburg twee keer verbouwd in twintig jaar. De tweede keer lag het accent op verduurzaming. De grootste winst is behaald door het hergebruik van het soms 17e eeuwse glas in het dubbele glas. Onder de oorspronkelijke vloerplanken is verder nieuwe isolatie gekomen, wat het comfort van het huis vergroot heeft. Het is nog niet af, maar wat bereikt is, daar is deze eigenaar zeer trots op.

In een monumentaal pand aan de Amsterdamse Zeedijk, is afgelopen jaar de oude cv-installatie vervangen door infraroodpanelen aan het plafond, verspreid door het huis. Daar kun je heel gericht mee verwarmen, tot tevredenheid van huurder Jelle Sturkenboom.

Bij het isoleren van de Fraeylemaborg in het Groningse Slochteren zijn naast het dak ook de zolders meegenomen. Dat zorgde voor meer isolatiewaarde én maakte ze geschikt voor museumdoelstellingen, vertelt directeur Marjon Edzes. ‘We kunnen het bouwhistorische verhaal van de borg heel goed vertellen op zolder, omdat je daar zoveel bouwsporen ziet’.

Na een verduurzamings- en versterkingsoperatie van zes jaar zegt het bezoek van eigenaar Martin Ettema vaak wat een prachtig monument zijn huis in het Groningse Loppersum is van buiten, en wat modern van binnen. ‘Daar zijn we heel tevreden over.’

Huis van Bosch, ooit de woon- en werkplek van kunstenaar Jheronimus Bosch, wordt door gemeente Den Bosch gerenoveerd tot woonhuismuseum. Daarbij combineren ze hergebruik van historisch materiaal met verduurzamingsmaatregelen, vertelt bouwhistorisch adviseur Johan

Een monument dat vroeger de energie voor de faculteitsgebouwen van de TU Delft verzorgde, is nu verduurzaamd tot all-electric gebouw. Het kan weer 100 jaar mee en daar is Rikkert van Bellen van Vakwerk Architecten trots op.

Het binnenklimaat is het vaste uitgangspunt bij de verduurzaming van het Kröller-Müller Museum, vertelt zakelijk directeur Frits de Vogel. ‘Met zo min mogelijk energie de juiste luchtvochtigheid en temperatuur behouden voor de collectie.’

Stichting Diogenes beheert monumenten in Leiden die steeds meer worden verduurzaamd, zoals dit pand uit de 18e eeuw. Bestuurslid Marion van Dongen: ‘Huurders komen nu ook zelf met ideeën, dat vind ik een heel mooie ontwikkeling.’

In een 18e-eeuws pand in hartje Amsterdam laat Green Light District ‘proefkonijn’ Jill Vervoort zien dat verduurzamen in een monumentaal huurhuis goed mogelijk is. Onder andere met een warmtepomp die geplaatst is achter de valse gevel op een niet-monumentaal gedeelte.