Glas verduurzamen

Glas verduurzamen in uw monument kan op veel manieren. Ook als uw monument historisch glas heeft dat u niet mag vervangen, zijn er genoeg andere duurzame oplossingen. Bekijk de verschillende opties en ontdek welke oplossing het best bij uw monument past.

Afbeelding
Doe wel doe niet lijst

Wat zijn de mogelijkheden?

Wat er mogelijk is voor uw monument, hangt af van of uw glas wel of niet monumentaal is. Monumentaal glas mag u in de meeste gevallen niet vervangen. Voor beide soorten glas zijn er gelukkig verschillende mogelijkheden om uw monument duurzamer te maken. Een uitgebreide uitleg van de verschillende opties vindt u in de brochure 'Historische vensters isoleren' van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed'.

Niet monumentaal glas:

  • Niet monumentaal glas mag u in de meeste gevallen vervangen, mits het past bij het raam en het kozijn.
  • Standaard HR ++ glas is in de meeste monumenten niet mogelijk. Dit glas is 20 tot 25 mm dik en past niet in monumentale ramen en kozijnen. Een goed alternatief is glas met een dikte van 10 mm met bijna dezelfde isolatiewaarde.

Wel monumentaal glas:

  • U mag achterzetbeglazing aanbrengen. De isolatiewaarde hiervan is goed en met deze optie behoudt u de originele, historische ramen. 
  • U mag isolerende glasfolie aanbrengen. Met isolerende raamfolie kunt u de isolatiewaarde van enkel glas en dubbel glas verbeteren. 
Afbeelding
Onderzoek

Welke alternatieven zijn er?

Warmte gaat lang niet altijd via het glas verloren. Een alternatieve oplossing kan een veel groter effect hebben op uw monument. De alternatieve oplossingen voert u vaak ook makkelijker uit en zijn meestal goedkoper. Kierdichting is hier een goed voorbeeld van. Bij de meeste historische vensters gaat er meer warmte verloren door de kieren om het raam heen, dan door het glas.

Alternatieven die u helpen energie te besparen:

  • Kierdichting en tochtstrippen
  • Dikke gordijnen
  • Luiken aan de binnen- of buitenkant
Afbeelding
Verhalen

In gesprek met experts

Monumenteigenaren vinden het lastig zicht te krijgen op wat nu wel en niet mag en vooral: waarom dat dan zo is. Huub van de Ven van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en zelfstandig adviseur Martijn Haitink merken dat ook in hun werk. In een gesprek met deze twee experts gaan we de diepte in.

 

"Eigenaren hebben veel vragen over wat er mag en kan"

Huub: ‘Dat merken wij ook. Vragen over vensterisolatie voeren de ranglijst van veelvoorkomende vragen aan. Deze komen het meest binnen tijdens vrieskou. Voor veel eigenaren is het vooral een comfortkwestie, maar steeds vaker ook een duurzaamheidsvraagstuk. Wij proberen verder te kijken dan één oplossing door ook allerlei alternatieven mee te wegen. Centraal daarbij staat de vraag wat de impact is op de monumentale waarde. Die impact kan uiteenlopen voor de verschillende alternatieven, waardoor de betere opties komen bovendrijven.’ Martijn vult aan: ‘Ook een kozijn en een raam kunnen monumentale waarde hebben. Als er bij een restauratie in de jaren zeventig ander glas is geplaatst dat geen monumentale waarde vertegenwoordigt, dan mag u dat vervangen, mits het passend is bij het kozijn en het raam. Eigenaren vinden het soms vreemd dat toestemming geweigerd wordt, omdat ‘vanaf de weg het verschil niet te zien is.’ Maar daar gaat het niet om. Het gaat om behoud van de monumentale waarde, dat is belangrijk om te realiseren.’

Het gaat om behoud van de monumentale waarde, dat is belangrijk om je te realiseren.

Monumentaal raam

"Wat gebeurt er als het aanwezige glas van monumentale waarde is?"

Martijn: ‘De monumentencommissie van de gemeente maakt de afweging. Ze zullen meestal voor behoud van het originele glas zijn. De eigenaar kan dan als alternatief achterzetbeglazing aanbrengen of isolerende glasfolie.’ Huub: ‘Handmatig gemaakt glas zoals cilinderglas en het eerste machinale glas, zoals getrokken glas, is te bijzonder om te vervangen door isolerende glassoorten. Een achterzetraam aanbrengen spaart dan niet alleen het bijzondere glas, de isolatiewaarde is ook nog eens heel goed. Een dikke plus dus voor monument én milieu. Als een gemeente ruggenspraak wil, dan kunnen ze bij ons aankloppen voor advies. Bijvoorbeeld over isolerende glasfolies. Dit nieuwe product is ook mogelijk bij glas dat niet heel oud en dun is, maar eigenaren willen dan uiteraard wel zeker weten dat zo’n alternatief goed werkt. Soms is dat duidelijk, soms niet helemaal. Wij zijn daarom momenteel met een onderzoek bezig naar de isolatiewaarde van vier verschillende folies.’

Wij zijn momenteel met een onderzoek bezig naar de isolatiewaarde van vier verschillende folies.

“Wordt duurzaamheid steeds belangrijker?”

Martijn: ‘Zeker. Om het wonen in een monument tenslotte betaalbaar en toekomstbestendig te houden, moet u ook duurzaamheid in overwegingen meenemen. Een aantal duurzame keuzes is voor monumenten vaak niet mogelijk, zoals het plaatsen van bestaand HR ++ glas. Dat is doorgaans zo’n 20 tot 25 mm dik, dat past niet in monumentale ramen en kozijnen.’ Huub vult aan: ‘Als het hout van het raam of kozijn ook nog eens oud is, dan zijn we geen voorstander van het vervangen ervan. Niet alleen omdat het historisch materiaal is, maar ook omdat naaldhout van voor ongeveer 1920 van nature veel schimmelwerender is dan het hout van nu.’

"Wat is er nu al mogelijk?"

Martijn: ‘Momenteel zijn er technische ontwikkelingen gaande, waardoor er glas voorhanden komt met een bijna gelijke isolatiewaarde als HR++ en toch van een dikte van maar ongeveer 10 mm. Dat past dan vaak wel in een monumentaal raam of kozijn. Wij passen dat tegenwoordig wel vaker toe. Dit glas is ook in een ‘getrokken’ uitvoering verkrijgbaar, waardoor het een monumentale uitstraling krijgt. Hierbij gebruik je stopverf vervangende kit, waardoor er geen glaslatten nodig zijn. Ook dat zorgt voor behoud van het monumentale karakter. Daarnaast is er nu vacuümglas van 6 mm dikte met een zeer goede isolatiewaarde beschikbaar. Belangrijk hierbij is wel dat er een rasterpatroon in zit, zeer minimaal, maar toch. Ik adviseer mensen om dit glas wel eerst te bekijken, voor ze het bestellen.’ Huub beaamt dat het verstandig is om van dit en ander glas vooraf goed het uiterlijk te bekijken.

"Zijn er alternatieven die nog beter werken dan isolerend glas?"

Martijn: ‘Dubbelglas wordt in mijn ogen te vaak als de heilige graal gezien. Er zijn soms alternatieven die een veel groter effect kunnen hebben. Dikke gordijnen, luiken binnen of buiten of kierdichting: dat zijn allemaal goede manieren om energierendement te halen.’ Huub: ’Ik merk ook dat men de neiging heeft om eerst iets aan het glas te willen doen. Kierdichting is echter de belangrijke eerste stap om energie te besparen. Want bij een historisch venster gaat meestal meer warmte verloren door de kieren rondom het raam dan door het glas. Ook is de kieren aanpakken goedkoper.

Er gaat meestal meer warmte verloren door kieren rondom het raam dan door het glas.

Voor een historisch raam heeft u meestal wel professionele tochtstrippen nodig die bedrijven komen plaatsen. En luiken herstellen of terugbrengen is natuurlijk ook een goede optie. Ook de gordijnenbranche heeft niet stilgezeten. Er zijn tegenwoordig speciale isolerende gordijnen.'

Zelf aan de slag

Standaardoplossingen voor energiebesparing zijn niet altijd toe te passen op uw monument. Gelukkig komt u met de kleine maatregelen die weinig kosten al een heel eind!

Samen weten we meer

Zonne-energie

Er zijn verschillende manieren om energie te besparen. Gebruik maken van zonne-energie is misschien wel de bekendste. Maar hoe werkt dat voor monumenten?

Veelgestelde vragen

  • 'Wat gebeurt er als het aanwezige glas van monumentale waarde is?'

    Huub van de Ven van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en zelfstandig adviseur Martijn Haitink vertellen erover.

    Martijn: ‘De monumentencommissie van de gemeente maakt de afweging. Ze zullen meestal voor behoud van het originele glas zijn. De eigenaar kan dan als alternatief achterzetbeglazing aanbrengen of isolerende glasfolie.’ Huub: ‘Handmatig gemaakt glas zoals cilinderglas en het eerste machinale glas, zoals getrokken glas, is te bijzonder om te vervangen door isolerende glassoorten. Een achterzetraam aanbrengen spaart dan niet alleen het bijzondere glas, de isolatiewaarde is ook nog eens heel goed. Een dikke plus dus voor monument én milieu. Als een gemeente ruggenspraak wil, dan kunnen ze bij ons aankloppen voor advies. Bijvoorbeeld over isolerende glasfolies. Dit nieuwe product is ook mogelijk bij glas dat niet heel oud en dun is, maar eigenaren willen dan uiteraard wel zeker weten dat zo’n alternatief goed werkt. Soms is dat duidelijk, soms niet helemaal. Wij zijn daarom momenteel met een onderzoek bezig naar de isolatiewaarde van vier verschillende folies.’

  • 'Wat is er mogelijk qua glas?'

    Huub van de Ven van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en zelfstandig adviseur Martijn Haitink vertellen erover.

    Martijn: ‘Momenteel zijn er technische ontwikkelingen gaande, waardoor er glas voorhanden komt met een bijna gelijke isolatiewaarde als HR++ en toch van een dikte van maar ongeveer 10 mm. Dat past dan vaak wel in een monumentaal raam of kozijn. Wij passen dat tegenwoordig wel vaker toe. Dit glas is ook in een ‘getrokken’ uitvoering verkrijgbaar, waardoor het een monumentale uitstraling krijgt. Hierbij gebruik je stopverf vervangende kit, waardoor er geen glaslatten nodig zijn. Ook dat zorgt voor behoud van het monumentale karakter. Daarnaast is er nu vacuümglas van 6 mm dikte met een zeer goede isolatiewaarde beschikbaar. Belangrijk hierbij is wel dat er een rasterpatroon in zit, zeer minimaal, maar toch. Ik adviseer mensen om dit glas wel eerst te bekijken, voor ze het bestellen.’ Huub beaamt dat het verstandig is om van dit en ander glas vooraf goed het uiterlijk te bekijken.

  • 'Zijn er alternatieven die nog beter werken dan isolerend glas?'

     Huub van de Ven van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en zelfstandig adviseur Martijn Haitink vertellen erover.

    Martijn: ‘Dubbelglas wordt in mijn ogen te vaak als de heilige graal gezien. Er zijn soms alternatieven die een veel groter effect kunnen hebben. Dikke gordijnen, luiken binnen of buiten of kierdichting: dat zijn allemaal goede manieren om energierendement te halen.’ Huub: ’Ik merk ook dat men de neiging heeft om eerst iets aan het glas te willen doen. Kierdichting is echter de belangrijke eerste stap om energie te besparen. Want bij een historisch venster gaat meestal meer warmte verloren door de kieren rondom het raam dan door het glas. Ook is de kieren aanpakken goedkoper. Voor een historisch raam heeft u meestal wel professionele tochtstrippen nodig die bedrijven komen plaatsen. En luiken herstellen of terugbrengen is natuurlijk ook een goede optie. Ook de gordijnenbranche heeft niet stilgezeten. Er zijn tegenwoordig speciale isolerende gordijnen.'

  • Welk glas kan ik het best gebruiken?

    Ook bij de keuze voor glas staat de monumentale waarde van uw monument voorop. Gelukkig komen er steeds meer technische oplossingen, die zorgen voor isolatie en tegelijkertijd de monumentale waarde niet aantasten. Maar simpel is het niet. We zijn hierover in gesprek gegaan met een aantal specialisten, lees hier het artikel.

    Op monumenten.nl leest u hoe Rob Bloem glas vond met een HR++ isolatiewaarde en hij wist er ook nog een glas in lood look aan mee te geven. 

    Welke oplossing heeft u gevonden voor het verduurzamen van glas in uw monument?

Naar boven